نورپردازی سرویس بهداشتی همانند هر فضای دیگر، نیازمند طراحی مناسب برای بهره مندی بهتر از فضا می باشد. سرویس بهداشتی را تصور کنید که بسیار پرنور طراحی شده باشد، اول از همه چشم ها واکنش نشان داده و شروع به تنگ تر شدن می کنند. این اقدام متقابل طبیعی این عضو از بدن است برای کنترل کیفیت نوری محیط، بنابراین ذهن انسان نیز متقابلا تشخیص می دهد که این محیط آرامش لازم را ندارد و میباست محیط را هرچه زودتر ترک نماید. نور پردازی کم و نیمه تاریک نیز، از جنبه ذهنی خطرناک و نامطلوب است و ذهن دائما درگیر محاسبات احتمال وقوع رویداد های مختلف منفی مانند زمین خوردن، لیز خوردن و برخورد با اجسام است. پس برای آرامش و ایمنی ذهن انسان علاوه بر جانمایی صحیح نیاز به نور پردازی مناسب و هوشمندانه نیز می باشد.
نکات طراحی نورپردازی سرویس بهداشتی
چند اصل ساده برای نور پردازی سرویس بهداشتی وجود دارد ولی پیش از آن باید بدانیم ماهیت نور پردازی جدا از ارتقا حس زیبایی شناسی انسان، یک مقوله کاربردیست بنابراین دائما باید از خود پرسید برای این فعالیت، نیازمند چه مولفه های فضایی هستیم ؟
سبک طراحی ما را، نیازها و رفتارهای انسانی در یک سرویس بهداشتی مشخص می کند. پس با هم نگاهی به رفتارهای انسانی مرسوم به تفکیک فضای سرویس بهداشتی و حمام می کنیم اما هنگام بررسی رفتار انسانی باید جنسیت و سن و محدودیت های رفتاری هر دسته را در نظر داشته باشیم.
بررسی رفتارها جهت طراحی نورپردازی سرویس بهداشتی
1-مشاهده فضای ورودی و خروجی:
این رفتار مهم ترین دلیلی است که کلید روشنایی مرکزی (غالبا نور گسترده) را در جداره دیوار بیرونی توالت ها قرار می دهند حتی قبل از گشودن درب توالت انسان ناخود آگاه دوست دارد محیط و فضا را روشن مشاهده کند تا قادر به درک و ادراک محیط باشد.
نوع نور: نورگسترده ترجیحا سقفی که به صورت یکنواخت کل محیط را روشن نماید.
میزان نور: اگر امکان استفاده از چند نوع نور (گسترده یا نقطه ای و سقفی یا دیواری و نور مخفی یا…) را دارید، ترجیحا از نور متوسط و ترجیحا کم نور (لامپ 40 یا 60 وات) استفاده کنید در غیر این صورت از یک یا چند شاخه (لوستر) نور گسترده با قدرت نوری معادل (لامپ 100) استفاده نمایید.
جانمایی نور: ترجیحا سقفی باشد تا کمترین سایه اندازی را داشته باشد و یکنواخت نور را در محیط توزیع نماید.
2-استفاده از توالت برای رفع حاجت مزاجی:
این رفتار انسانی نیازمند حداقل نوریست که انسان قادر باشد اقدامات بهداشتی حین رفع حاجت را انجام دهد.
نوع نور: ترجیحا نور نقطه ای سقفی یا نور مخفی خطی (ال ای دی – شلنگی- مهتابی) دیواری، که در حین استفاده شیر آفتابه ای و سنگ توالت (ایرانی) یا توالت فرنگی قابل رویت باشد.
میزان نور: این رفتار نیاز به نور زیاد نیست و حداقل نور نیز پاسخگو است.
جانمایی نور: پیشنهاد می شود منبع نور نقطه ای سقفی، در راستای عمودی (بالای) شیرآفتابه ای توالت باشد تا ضمن روشن نمودن شیر آفتابه ای کمترین سایه اندازی روی توالت ایرانی رخ دهد در ثانی خط پرتاپ نور روی کاشی های دیوار جانبی، نمودی زیبا از کاشی های دیوار را به همراه دارد.
3-استفاده از روشویی برای شستن دست ها و صورت:
شاید به جرات می توان گفت بیشترین میزان اهمیت و توجه در توالت ها، معطوف به روشویی و آیینه مقابل آن است. جایی که علاوه بر شستشوی دست و صورت که یک رفتار بهداشتی محسوب می شود، یک رفتار زیبا شناسانه ای نیز همراه دارد و آن مربوط به علاقه انسان به مشاهده خود در آینه است.
نوع نور: در بیشتر موارد از نور پشت آیینه ای یا مخفی و یا نور نقطه ای سقفی استفاده می شود اما پیشنهاد ما به شما استفاده از نور های دیواری در طرفین آیینه و در صورت عدم امکان از نورهای نقطه ای سقفی استفاده کنید.
میزان نور: میزان نور، کمی بیشتر از نور سفقی گسترده باشد، تقریبا شدت نور متوسط به بالا باشد. اما به دلیل بازتاب نور در آیینه، نور در این ناحیه چند برابر جلوه خواهد نمود لذا نیازی به نورهای قوی تر نیست.
جانمایی نور: این موضوع، مهم ترین پرامتر در نورپردازی سرویس بهداشتی می باشد. نور روشویی باید از روبرو به صورت انسان تابیده شود تا کم ترین سایه اندازی در صورت انسان رخ دهد، لذا بهترین مکان برای نصب منبع نور، در روبروی انسان و در راست و چپ آیینه می باشد. اگر به دلایل فنی برقی این امر محقق نیست دومین الویت برای نصب منبع نور، نور سقفی نقطه ای در فاصله بین انسان و آیینه است و البته کمی مایل به آیینه تا هم تمام سطح صورت روشن و پرنور باشد و هم اینکه تغییر منبع نور در آیینه قابل رویت نباشد. در این حالت شاهد جلوه بیشتر شیرالات و توالت فرنگی ، توالت ایرانی و کانتر روشویی نیز هستیم که زیر نور مستقیم سقفی، جلوه نمایی می کنند.
نورپردازی سرویس بهداشتی ، بر مبنای رفتارهای مصرف کننده در فضا است و سایر مولفه های طراحی مانند پارامترهای زیبایی شنایی- اقتصادی- مکانیابی و… در اولویت های بعدی قرار می گیرند. هر انسان با توجه جنسیت، سن، فرهنگ، اقلیم، اعتقادات و باورهایش، نیازمند یک طراحی (به معنای عام و کل) منحصر بفرد است و نمی توان یک نسخه واحد را برای همه توصیه کرد.
